Η μέθοδος VNS, που αποσκοπεί στη θεραπεία της ανθεκτικής κατάθλιψης, εφαρμόζεται εσχάτως και στην Ελλάδα. Ο ψυχίατρος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών Κώστας Ζαχαράκης μιλά για τη νέα αυτή θεραπεία και τις σημαντικές αλλαγές που κομίζει.
Η εξέλιξη της ψυχιατρικής επιστήμης είναι ραγδαία τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα νέες μέθοδοι και θεραπευτικές αγωγές που εφαρμόζονται με θετικά αποτελέσματα να στέλνουν ελπιδοφόρα μηνύματα. «Οι ανθεκτικές στη θεραπεία ψυχικές διαταραχές έχουν βρεθεί στο επίκεντρο του ερευνητικού ενδιαφέροντος και κάποιες ειδικές μέθοδοι θεραπείας έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται. Αυτές οι νεώτερες θεραπευτικές προσεγγίσεις στις ψυχικές διαταραχές παρουσιάστηκαν και σε διεθνή ημερίδα που οργανώσαμε στο παρελθόν και, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν τη Διέγερση του Πνευμονογαστρικού Νεύρου (VNS) η οποία έχει πάρει επίσημη ένδειξη από τον Εθνικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) και έγκριση CE Mark στην Ευρώπη για την συμπληρωματική θεραπεία της ανθεκτικής κατάθλιψης.
Με τη συνεργασία του νευροχειρουργού κ. Σεφέρη, εφαρμόσαμε τον περασμένο Ιανουάριο τη μέθοδο στην πρώτη ασθενή στην Ελλάδα. Επασχε επί χρόνια από σοβαρή ανθεκτική κατάθλιψη και σήμερα παρουσιάζει σημαντική βελτίωση και έχει ανακτήσει μεγάλο μέρος της λειτουργικότητάς της. Η μέθοδος VNS έχει σημαντικά ποσοστά αποτελεσματικότητας και μπορεί να βελτιώσει ουσιαστικά την ποιότητα ζωής των πλέον δυσίατων καταθλιπτικών ασθενών, έχει δε εφαρμοστεί μέχρι σήμερα σε περίπου 3.500 ασθενείς παγκοσμίως», τονίζει ο ψυχίατρος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών Κώστας Ζαχαράκης.
Η ανθεκτική κατάθλιψη αφορά, κατά διάφορες μελέτες, ποσοστό μεταξύ 20% ως 30% των καταθλιπτικών ασθενών. «Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί για την ανθεκτική κατάθλιψη, στην πράξη πάντως με τον όρο αυτό αναφερόμαστε σε περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στις φαρμακευτικές αγωγές και στις ψυχοθεραπείες, με αποτέλεσμα ο ασθενής να μην μπορεί να απαλλαγεί από τα συμπτώματα της κατάθλιψης, να αισθανθεί υγιής και να ανακτήσει ένα ικανοποιητικό επίπεδο λειτουργικότητας», εξηγεί ο ίδιος. Η μέθοδος VNS περιλαμβάνει την εμφύτευση ενός μικρού διεγέρτη κάτω από το δέρμα. «Είναι στις διαστάσεις ενός μπισκότου, εμφυτεύεται στην περιοχή της αριστερής μασχάλης και συνδέεται στην περιοχή του τραχήλου με το αριστερό πνευμονογαστρικό νεύρο, πάντα κάτω από το δέρμα.
Πρόκειται για σχετικά σύντομη επέμβαση και ο ασθενής μπορεί να φύγει ακόμα και την ίδια μέρα για το σπίτι του». Η επιλογή των ασθενών γίνεται έπειτα από ειδική ψυχιατρική αξιολόγηση, με βάση καθορισμένα κριτήρια. «Η μέθοδος VNS προορίζεται σε ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες και ανθεκτικές μορφές κατάθλιψης, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στις φαρμακευτικές αγωγές που λαμβάνουν. Για τους ανθρώπους αυτούς υπάρχει τώρα μια νέα προοπτική θεραπείας και ζωής. Γιατί πράγματι η αποτελεσματική θεραπεία της ανθεκτικής κατάθλιψης έχει πολύ θετικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του ασθενούς και στην οικογένειά του», σημειώνει ο κ. Ζαχαράκης.
Θλίψη και κατάθλιψη
Ο ψυχικά πάσχων πάει καιρός που έπαψε να χαμογελά. Τους τελευταίους μήνες αισθάνεται μονίμως ένα σφίξιμο, αδιαφορία για όλους και για όλα όσα συμβαίνουν γύρω του, έχει καθημερινά πόνους στο σώμα ή πονοκεφάλους, δεν έχει διάθεση να πάει στη δουλειά του και η θλίψη μοιάζει αποτυπωμένη σαν ζωγραφιά στο πρόσωπό του. Ολοι έχουμε πλέον τέτοιες εικόνες από τον περίγυρό μας. Και οι περισσότεροι από εμάς ίσως έχουμε αναζητήσει τη λεπτή γραμμή που διαχωρίζει τη θλίψη από την κατάθλιψη.
Ο ψυχικά πάσχων πάει καιρός που έπαψε να χαμογελά. Τους τελευταίους μήνες αισθάνεται μονίμως ένα σφίξιμο, αδιαφορία για όλους και για όλα όσα συμβαίνουν γύρω του, έχει καθημερινά πόνους στο σώμα ή πονοκεφάλους, δεν έχει διάθεση να πάει στη δουλειά του και η θλίψη μοιάζει αποτυπωμένη σαν ζωγραφιά στο πρόσωπό του. Ολοι έχουμε πλέον τέτοιες εικόνες από τον περίγυρό μας. Και οι περισσότεροι από εμάς ίσως έχουμε αναζητήσει τη λεπτή γραμμή που διαχωρίζει τη θλίψη από την κατάθλιψη.
«Η θλίψη είναι ένα φυσιολογικό ανθρώπινο συναίσθημα που μπορεί να εμφανιστεί στον οποιονδήποτε, ως αντίδραση σε κάποιο δυσάρεστο γεγονός της ζωής του ή σε κάποιο πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Αντίθετα, η κατάθλιψη είναι μια ψυχική νόσος και ο καταθλιπτικός άνθρωπος συνήθως παρουσιάζει χαρακτηριστικά συμπτώματα: Έχει διαταραχές του ύπνου και της όρεξης για φαγητό, συνήθως απώλεια ή σπανιότερα αύξηση βάρους, δεν έχει διάθεση να πάει στη δουλειά του ή να ασχοληθεί με τα ενδιαφέροντά του, μπορεί να έχει έντονο άγχος και ανησυχία, έντονη στενοχώρια, κάνει μαύρες σκέψεις για το μέλλον, μπορεί να σκέφτεται ότι η ζωή δεν αξίζει, δεν έχει νόημα. Σε πιο βαριές μορφές κατάθλιψης έχει υπερβολικές ή και εξωπραγματικές ιδέες ενοχής, αναξιότητας, καθώς επίσης και σκέψεις αυτοκτονίας. Πολλές φορές η κατάθλιψη αργεί να γίνει αντιληπτή από το περιβάλλον του ασθενούς επειδή ο καταθλιπτικός συχνά αποσύρεται από την καθημερινότητα και δεν ενοχλεί τους άλλους, με αποτέλεσμα να μην τραβάει την προσοχή όπως αν είχε μια διεγερτική ψυχική νόσο, που θα ενοχλούσε το περιβάλλον του» εξηγεί ο κ. Ζαχαράκης.
Εδώ και πολλά χρόνια η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, αναγορεύοντας την πιο συχνή συναισθηματική διαταραχή σε μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας. Ηδη από το 1990 η κατάθλιψη αποτελούσε την τέταρτη συχνότερη αιτία απώλειας ετών υγιούς λειτουργικότητας, ενώ διατυπώνεται η εκτίμηση ότι το 2020 η κατάθλιψη θα είναι η δεύτερη σε συχνότητα αιτία απώλειας ετών υγιούς λειτουργικότητας, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα.